Academisch Ziekenhuis Berlijn, herfst 2005, vrijdagmiddag half vijf.
Professor Mette Mengele ijsbeert tussen de balie van de afdeling Kinderneurologie en het raam met uitzicht op de gehandicaptenparkeerplaatsen. Ze heeft een afspraak met Hannah, een onzekere en angstige twintiger, die ze al tien jaar behandeld vanwege de spasmen in haar benen. Na jaren van genetisch onderzoek en MRI’s ontbreekt het bewijs dat het om een variant gaat van het syndroom van Mengele, waarmee ze in 2001 internationaal doorbrak als autoriteit op het gebied van witte-stof-ziekten. Een biopt zal naar haar overtuiging het sluitende bewijs leveren voor haar vermoedens. Op de naam van de nieuwe variant heeft ze al geoefend. Haar gouden vulpen weet ervan.

Het is niet haar enige afspraak vandaag. Ze is uitgenodigd voor de promotie van haar ex-collega Karel Knapnie die ook nog maar een ziekte op zijn naam heeft staan. Om goed voor de dag te komen heeft ze vorige week online een Chanel mantelpak gekocht, met vier gouden knopen. Ze heeft het alvast meegenomen, zodat ze straks niet weer langs huis hoeft. Trots heeft ze het vanmorgen getoond aan de afdeling; 5478 euro voor een ‘pre-owned’ mantelpak, maar dat laatste heeft ze er niet bij verteld.

‘Alweer te laat’ zegt ze, terwijl ze toekijkt hoe Hannah zich beneden in haar rolstoel wurmt en haar rugtas achterop haar rolstoel slingert.
‘En dan is ze nog niet boven’ vult haar persoonlijke assistente vanachter de balie aan. ‘Let u er wel op dat u om iets na vijven weg moet, anders mist u de promotie’. ‘Als ik u was zou ik me alvast omkleden, anders redt u het nooit.’
‘Dank je Eva, wil jij dan Hannah even voor me opvangen tot ik klaar ben?’

Met de armen over elkaar staat Mette in de deuropening van haar behandelkamer. Een grote witte doktersjas bedekt haar laatste aankoop. Als ze Hannah ziet aankomen kijkt ze nog even kort haar onderzoekskamer in en telt ondersteund door licht knikkende bewegingen wat ze zo-even klaargelegd heeft. In het rode licht van de avondzon werpt het scalpel een kleine sikkel van licht op haar netvlies. Als ze achter zich klepperende rolstoelwieltjes hoort neemt ze voldaan haar oude pose weer aan.

‘Welkom Hannah, je bent laat, ga maar direct naar binnen.’
‘Ja sorry, ik nam de verkeerde afslag bij het Julianaplein en ..’ Meer woorden krijgt Hannah er niet uit. Zittend op de rand van haar bureau heeft Mette’s opgestoken linkerhand een grijpende beweging gemaakt alsof ze daarmee Hannah’s resterende woorden heeft gevangen. Hannah zwijgt.
‘De vorige keer dat je hier was hebben we de resultaten besproken van de nieuwe MRI-scans. Deze lieten zien dat er sprake is van een stabiel myeline-tekort in zowel de hersenen als in het ruggenmerg en dat er dus wellicht sprake is van een nog onbekende ziekte. Hebben jullie het er thuis nog over gehad?’
Hannah’s antwoord blijft uit. Haar ogen tasten door de half geopende open  doktersjas. Vier gouden knopen tussen gekartelde revers op een achtergrond van leer zuigen haar aandacht weg van Mette’s vraag.

‘Hebben je het er thuis nog over gehad?’ vraagt Mette opnieuw. ‘En over de biopt uit een voetzenuw die we vandaag zouden nemen?’
‘Ja, oh ja, maar de meningen waren verdeeld’ zegt Hannah. ‘Mijn ouders zijn voor, maar ik ben bang dat ik na de tijd geen gevoel meer heb in mijn voet.’
‘Zo ken ik je’ zegt Mette, terwijl ze over Hannah heen kijkt naar de wandklok die kwart-voor-vijf aangeeft. ‘Altijd twijfelen hè, kom meid, die biopt stelt niets voor en die zenuw groeit wel weer aan. Doe het ook voor al die andere patiënten, sta niet alleen stil bij je eigen problemen.’ En terwijl ze dit zegt buigt ze voorover, pakt Hannah’s rechtervoet en trekt behendig haar schoen en sok uit.

‘Zo da’s dat’ zegt ze waarna ze Hannah’s voet trefzeker op het kussen werpt dat  ze klaargelegd heeft op de behandeltafel. Als Hannah haar voet terug wil trekken is Mette haar voor en drukt de voet diep en klemvast in het kussen.
‘Ik wil niet’ schreeuwt Hannah ‘straks ben ik het gevoel in mijn voet kwijt.’ En terwijl ze een achterwaartse ruk aan haar wielen geeft, komt haar voet los uit zijn benarde positie. Met een harde klap komt de rolstoel tegen de muur achter haar tot stilstand, waarna de wandklok op het afgesleten marmoleum smakt en op vijf-voor-vijf blijft steken.
Seconden lang staart Mette naar het lege kussen. Dan doet ze een stap naar voren, gaat door haar knieën en kijkt Hannah recht in haar betraande ogen.
‘Dit is niet fair van je Hannah, kom nou, laten we elkaar helpen.’ Als ze daarna met haar handen zachtjes over Hannah’s knieën wrijft voelt ze hoe deze zich in een onrustig ritme heen en weer bewegen.
‘Je bent gespannen hè, ik snap het, toe, het is zo voorbij.’
‘Ok, alleen als u voorzichtig doet en niet zo dramt. Het spijt me, soms reageer ik teveel vanuit mijn angsten, mijn onderzoekstrauma’s worden me soms de baas.’

‘Kom, leg je voet maar weer op het kussen hier. Ik zal voorzichtig zijn en door de zalf zul je er niets van merken.’ Al neuriënd trekt Mette alles binnen handbereik, het petrischaaltje, de scalpel, de verdovingszalf. Dan zet ze haar loepbril op en kromt ze zich boven Hannah’s voet. Haar linkerhand zoekt naar de tube zalf, maar vindt deze niet; een van de zachte vloer opstijgend plofje bevestigt haar angstige vermoeden.
‘Dan maar zonder’, mompelt ze nog net hoorbaar voor Hannah. Snel pakt ze het scalpel en brengt deze in stelling om in een korte actie een stukje van de oppervlakkig liggende zenuw te bemachtigen.
Net voordat de scalpel de voet raakt voelt ze hoe Hannah haar voet wegtrekt waardoor de gelanceerde scalpel haar witte doktersjas doorklieft. Door de grote scheur blinken in het laatste restje zonlicht drie gouden knopen.

Het is vijf-over-vijf als Mette ziet hoe Hannah aan het einde van de gang op een wiel de bocht neemt en bovenop haar gestrekte arm een dichtgeknepen hand toont.

‘Klik’, de deur valt zachtjes achter haar in het slot. Met een parmantige zwaai heeft ze hem precies op tijd losgelaten zodat hij zonder lawaai in het slot valt. Dan staat ze even stil op het van oude waaltjes gevormde tuinpad en neemt ze een paar volle teugen van de frisse buitenlucht. Zij en Joris hebben afgesproken na een uurtje thuisles altijd even samen een ommetje te maken.

Aan het einde van het pad het tuinhek dat haar man gemaakt heeft vlak voordat hij verdronk in de vijver aan het einde van de straat. Ze is gewend dat Joris altijd even aan de overkant van de straat op haar wachtte, maar dit keer is het plekje onder de boom leeg. Met een ferme zwaai gooit ze het tuinhek achter zich dicht. ‘Dat joch ook altijd’ werpt ze de autowassende buurman toe.

‘Ik heb toch zo gezegd dat je altijd op me moest wachten.’ Joris die gehurkt aan de vijverkant zit haalt zijn schouders op en tuurt in het kraakheldere water, daar waar de salamanders hun domein hebben. ‘Kijk mam, daar zwemt hij, hij heeft een vuurrode buik, het is papa’s lievelingssalamander, de we vorig jaar weer vrijgelaten hebben.’

Dan buigt ze haar knieën en als ze hem zit slaat ze haar arm om zijn schouder en trekt hem zachtjes tegen zich aan. ‘Ik weet het jongen, vandaag is het pappa’s verjaardag.’